Plasenta

Daha önce hamile kalmamış kadınların Belki de ilk defa duyacağı plasenta terimidir. Halk arasında bebeğin eşi olarak bilinmekte olan plasentanın görevleri oldukça fazla ve önemlidir. Bebeğin gelişimi için büyük öneme sahip olan bu geçici organı detaylı olarak inceleyelim plasenta nedir Ne işe yarar görevleri nelerdir Birlikte bakalım.

Plasenta Nedir? Bebeğin Eşi Ne İşe Yarar? 

Halk arasında bebeğin eşi olarak bilinmekte olan ve hamilelik sürecinde rahimde meydana gelen geçici ve doğumla birlikte vücuttan ayrılan bir organdır.

Plasentanın  birçok görevi bulunur. Bunların en başında bebeye besin maddelerini ve oksijeni taşıması bulunur. Bunun yanında bebeğin kanında meydana gelen istenmeyen atık maddeleri temizleyerek bir karaciğer görevi üstlenmektedir.

Plasenta rahim duvarına yapışık bir durumdadır. Bebeğin göbek bağı ise plasentadan çıkar ve anne ile olan bağlantısı sağlanarak doğuma kadar devam eder. Bebeğin ana Enerji kaynaklarından olan glikojen ve Kolesterol. Bu 2 moleküler Yapı ise bebeğin eşinde üretilmektedir.

Bunların dışında kalsiyum, yağ asitleri, aminoasitler ve bebeği enfeksiyonlardan korumak için immunglobulin G yine plasenta tarafından bebeğe iletilmektedir.

Gebelik için önemli olan ve sağlıklı seyretmesinde önemli rolü bulunan insülin, progesteron ve beta HCG gibi büyümede etkili olan hormonlar da plasenta tarafından salgılanan maktadır.

Plasentanın sorunsuz ve sağlıklı olması gebeliğin sorunsuz ilerlemesinde önemlidir. Ancak bazı durumlarda plasentada bir takım yapısal sorunlar olabilmekte. Bebeğin eşinde yerleşim sıkıntıları varsa, bebek açısından risk oluşturabilmektedir. Plasenta bebek dünyaya geldikten sonra vücuttan ayrılmaktadır. Oluşabilecek sıkıntılar ve yanlış yerleşimden kaynaklı meydana gelebilecek sıkıntıları yazımızın devamında bulabilirsiniz.

İlgili Link: Yeni Doğan Bebek Bakımı

Plasenta Kanaması Nedenleri 

Plasenta kanamasının ana nedenleri arasında plasentanın yerleşimi ile ilgili sorunlar yer alır. Plasenta kanaması nedenleri ise: plasenta previa, plasenta dekolmanı, plasenta akreata ve plasenta anrerior gibi nedenlere dayanır. Şimdi isterseniz öncelikle plasenta dekolmanı konusuna değinelim.

İlgili Link:  Bebeklerde Ek Gıdaya Ne Zaman Başlanmalı

Plasenta Dekolmanı Nedir? 

Plasenta kanaması ile karşı karşıya kalan kişilerin akıllarına ilk olarak plasenta dekolmanı nedir, neden ve nasıl oluşur soruları gelmekte. Aslında bu sorun tıbbi olarak ablasyon plasenta olarak tanımlanır. Açılımı ise plasenta ayrılması olarak tanımlanır. Plasentanın doğum gerçekleşmeden, yani bebek doğmadan bazı nedenlerden dolayı ayrılması durumudur. İki tip ayrılma vardır; parsiyel (kısmi) ve total yani tam ayrılma. Genellikle gebeliğin ikinci yarısından yani 20. Gebelik haftasından sonra ortaya çıkmaktadır. Önemli ve ayırt edici belirtileri arasında vajinadan gelen kanama vardır. Bunun yanında karın ağrısı eşlik eder. Her zaman olmasa da bazı durumlarda kanama rahim içine gerçekleşmez, plasenta ve rahim arasına olur. Bu duruma tıp dilinde retroplasental kanama denir. Doğal olarak retroplasental kanama durumunda vajinada kanama görülmez ancak uterus fazlası ile gerileceği için aşırı bir karın ağrısı olacaktır. Plasenta dekolmanının görülme sıklığı 100 yada 120 gebelikte bir olarak kayıtlarda bulunmaktadır. Tam anlamı ile henüz nedeni bilinmesede, plasentayı meydana getiren damar yapısının bozulması ile oluştuğu bilinmektedir.

Plasentanın beslenmesi bozulunca yani kan akımında azalma olduğunda, desidua dokusu olarak bilinen yapıda hücreler ölür, kılcal damar rüptürü yani yırtılma olur. Plasental ayrılmaya neden olan etkenler arasında; şeker hastalığı, yüksek tansiyon, sigara, uyuşturucu kullanımı, ileri yaşta gebelik, amniyon sıvısı azalması ya da gereğinden fazla olmasıdır.

Plasental ayrılmanın anne adayına olan etkilerinde ise masif kanama söz konusudur. Şuanda günümüzde teknoloji ile tanı tekniklerinin ilerlemesi ile plasental ayrılmaya bağlı anne ölümleri %1’in altındadır.

Bebeğe etkilerine gelirsek tamamen kan akışının ne kadar bozulduğuna bağlıdır. Eğer bebeğin ihtiyacı olan kan, besin ve oksijen iletilmezse bebek etkilenecektir. Bebek oksijen ve besin alamazsa ise acil şekilde doğumun başlatılması ve bebeğin dünyaya gelmesi gerekir.

Plasenta dekolmanı tanısı ise klinik bulguların yanında ultrason muayenesi ile konulmaktadır. Burada ilk olarak anne adayının durumu sabit yani stabil tutulmalıdır. Eğer kanama aşırı seviyede ise kan takviyesi yapılmalı ve sıvı ile desteklenmelidir. Bebek için yapılacak en doğru adım ise dünyaya gelmesidir. Bazı durumlarda erken gebelik haftalarında bu durum yaşanır ve bebek dış ortamda hayatını sürdüremez. Bu gibi durumlarda anne adayının hayati riski yoksa bebeğin akciğer gelişimi için kortikosteroid verilir. Böylece zaman kazanılır.

Maalesef plasenta dekolmanını oluşmadan bilmek mümkün değildir. Günümüzde oluşmadan anlayabilecek bir teknoloji söz konusu değildir. Ancak anne adayında kanama ve bebeğin kalp atım hızlarında düşme görülürse plasenta dekolmanı yönünden değerlendirilmeli. Bu durumun ne zaman, nasıl ve hangi gebelikte oluşacağını daha önceden bilmek mümkün değildir. İşte burada düzenli olarak gidilen hekim kontrolleri kendini göstermekte.

İlgili Link: Kolik Bebekler Nasıl Sakinleştirilir

Plasentayı Etkileyen Faktörler

Plasentayı etkileyen birden çok faktör vardır Bunlardan bazılarına müdahale edilebilirken bazılarına ise müdahale etmek zordur ya da mümkün değildir plasenta gebelik için çok önemli bir organ olduğu için bu nedenle oluşabilecek sorunlar bazen ciddi tablolara neden olurken, istenmeyen sonuçlar ile karşılaşmak mümkündür. Plasenta sağlığını olumsuz etkileyen faktörler ise şöyledir;

Özellikle ileri yaşta hamile kalan kadınlarda plasenta sorunları daha sık görülmekte olup, 40 yaş üzerinde ki anne adaylarında daha sık görüldüğü bilinmektedir.

Erken membran rüptürü adı verilen durum gerçekleşir ise yine plasenta ile ilgili sorunlar ortaya çıkabilir. Bu durum kısaca suyun erken gelmesi olarak tanımlanabilir ve enfeksiyonlara yol açabileceğinden acilen profesyonel tıbbi müdahale gerekir.

Plasentayı etkileyebilecek diğer unsurlardan biri ise yüksek tansiyondur. Yüksek tansiyon plasenta sorunlarına neden olabilmektedir.

Çoğul gebeliklerde yine Plasenta sorunları yaşama riski daha fazladır.  Kanda pıhtılaşma problemi varsa veya pıhtılaşmayı tetikleyici bir unsur bulunuyor ise bazı plasenta sorunlarına neden olabilir.

Daha önce geçirilen Rahim operasyonları. Buna Örnek vermek gerekirse daha önce sezaryen doğum yapmış olunması risk grubuna girmek için yeterlidir.

Daha önceki gebeliklerde Plasenta sıkıntıları yaşayanlar sonraki gebeliklerinde de tekrar aynı sorunları yaşayabilirler. Gebeliğinde sigara, alkol gibi kullanılmaması gereken maddeleri kullananlar Plasenta sorunları yönünden Risk altındadırlar.

İlgili Link: Bebekler Ne Zaman Anne Sütünden Kesilmeli

En Çok Görülen Plasenta Sorunları

Anne adayları gebelik süreçlerinde plasenta sorunlarını en çok plasental ayrılmadan dolayı yaşarlar. Bunlardan biri tam ayrılma diğeri ise kısmi ayrılmadır. Her iki ayrılma tipinde de vajinal kanama görülür. Doğumun gerçekleşmesinin ardından plasentadan kalan parçalar her zaman olmasa da bazı durumlarda sorunlara neden olabilir.

Doğum gerçekleşmeden önce plasenta rahim iç duvarından ayrılırsa. Bu ayrılma tam yada kısmi olabilir. Tıbbı olarak bu duruma plasental abrupsiyon denir. Vajinal kanama ile kendini gösterebilir. Hatta bebeğe giden oksijeni ve besin maddelerini engelleyerek bebeğin sıkıntıya girmesine neden olabilir. Gerekli görülürse hekim erken doğum kararı alabilir.

Karın kısmına alınan travma sonucunda da bazı plasenta sorunları ortaya çıkabilmekte. Plasenta rahim ağzını tam ya da kısmen kapatırsa buna plasenta previa adı verilir.

Plasenta Sorunlarının Belirtileri 

Anne adayları aşağıda bahsedeceğimiz sorunlardan bir tanesi ile karşılaşılırlarsa mutlaka gebeliği takip eden hekim ile iletişime geçmelidirler.

• Şiddetli seyreden sırt ağrısı
• Vajinal kanama
• Karında ağrı oluşması
• Rahim kasılmalarının artması