Sağlıklı YaşamUzman Yazıları

Çocukluk Çağı Şizofrenisi Belirtileri

Aşağıdaki durumlarla karşılaşılırsa çocuk için tıbbi yardım alınmalıdır.

  • Çocukta diğer kardeşlerine ya da akranlarına kıyasla gelişimsel gecikmeler mevcutsa
  • Banyo yapmak ya da giyinmek gibi günlük beklentileri karşılamayı bırakmışsa
  • Sosyalleşmek istemiyorsa
  • Akademik performanstan kaçınıyorsa
  • Yemeyle ilgili garip ritüelleri varsa
  • Başkalarına karşı aşırı şüphe duyuyorsa
  • Duygu eksikliği gösteriyor ya da bulunduğu durum için uygun olmayan belirtiler sergiliyorsa
  • Garip fikirlere ve korkulara sahipse
  • Hayalleriyle ya da televizyonda izledikleriyle gerçekliği karıştırıyorsa
  • Tuhaf konuşmaları, fikirleri ya da davranışları varsa
  • Şiddet durumu, saldırgan davranışı ya da ajitasyon varsa

Bahsedilen belirti ve semptomlara sahip olan çocukların hepsi, çocukluk şizofrenisine sahip değildir. Bu belirti ve semptomlar başka bir fazı, depresyonu ya da anksiyete benzeri başka bir akıl sağlığı bozukluğunu gösteriyor olabilirler. Eğer ebeveynler çocuklarının gelişimleriyle ve davranışlarıyla ilgili endişe duyuyorlarsa vakit kaybetmeden tıbbi yardım almalıdırlar.

İlgili Link: Çocuklarda Krup Hastalığı

Çocukluk Çağı Şizofrenisi Kimlerde Görülür ?  

Şizofreninin kesin sebebi bilinmemektedir. Ancak bazı faktörlerin şizofreni geliştirme veya tetikleme riskini artırdıkları düşünülmektedir. Bu faktörler şunlardır:

  • Ailede şizofren öyküsünün olması
  • Enflamasyon ya da otoimmün hastalıklar gibi bağışıklık sistemi aktivasyonu
  • Babanın yaşlı olması
  • Kötü beslenme
  • Beyin gelişimini etkileyebilecek virüslere ya da toksinlere maruz kalma
  • Bazı hamilelik ve doğum komplikasyonları
  • Gençlik dönemlerinde zihni etkileyen (psikoaktif) ilaçlar kullanmak

İlgili Link: Okul Korkusu Yaşayan Çocuklar

Çocukluk Çağı Şizofrenisi Komplikasyonları  

Çocukluk çağı şizofrenisi tedavi edilmezse birtakım duygusal, davranışsal ve sağlıkla ilgili sorunlar ortaya çıkabilir. Bu sorunlar ciddi boyutlarda olabilirler. Şizofreniyle ilgili olabilen komplikasyonlar çocukluk zamanlarında ortaya çıkabildikleri gibi daha sonraki dönemlerde de ortaya çıkabilirler. Komplikasyonlar şunlardır:

  • İntihar düşüncesi ve intihar girişimi
  • Kendini yaralama
  • Anksiyete bozuklukları, panik bozuklukları ve OKB yani obsesif kompulsif bozukluk
  • Depresyon
  • Alkolün, tütünün ve ilaçların kötüye kullanılması
  • Aile çatışmaları
  • Bağımsız şekilde okula ya da işe katılamama, hayata devam edememe
  • Sosyal izolasyon
  • Sağlık ve tıbbi problemler
  • Mağduriyet
  • Yasal ve mali problemler
  • Nadir görülmekle beraber agresif davranış

Çocukluk Çağı Şizofrenisi Önleme  

Çocukluk şizofrenisinin semptomlarının kontrol altına alınabilmesinde erken teşhis ve tedavinin önemi büyüktür. Erken teşhis ve tedaviyle ciddi komplikasyonlar gelişmeden kontrol sağlanabilir. Ayrıca hem çocuk hem de ebeveynler için son derece korkutucu olan psikotik olayların önüne geçilmede de erken teşhis ve tedavinin payı çoktur. Sürekli ve düzenli bir tedavi, uzun vadeli beklentileri karşılamada yardımcıdır.

Çocukluk Çağı Şizofrenisi Tedavisi

Semptomlar ortadan kalksa bile çocukluk şizofrenisi tedavisi bitmez. Bu tedavi yaşam boyudur. Şizofreni hastaları için tedavi kısmı da özel sorunlardandır.

Tedavi Ekibi

Çocukluk çağı şizofrenisinde tedavi çoğunlukla, şizofren tedavisinde deneyimli bir çocuk psikiyatristi tarafından yürütülür. Şizofreni tedavisinde uzman olan kliniklerin çoğunda takım yaklaşımı mevcuttur. Tedavideki ekipte yer alanlar şunlardır:

  • Psikiyatrist, psikolog ve diğer terapist
  • Psikiyatri hemşiresi
  • Sosyal hizmet uzmanı
  • Aile üyeleri
  • Eczacı
  • Bakımı koordine edecek olan vaka yöneticisi

Ana Tedavi Seçenekleri

Çocukluk şizofrenisinde önerilebilecek tedaviler şunlardır:

  • İlaçlar
  • Psikoterapi
  • Yaşam becerileri eğitimi
  • Hastaneye yatırma

İlaçlar

Pek çok şizofreni hastası için kullanılan antipsikotikler çocuklarda da kullanılabilirler. Doktor en iyi kararı verecektir. Bu ilaçlar çoğunlukla sanrı, halüsinasyon, motivasyon yitimi ve duygu eksikliği gibi semptomları tedavi etmede etkilidirler.

Antipsikotiklerle yapılan tedavide amaç en düşük dozla etkili bir semptom yönetimi sağlayabilmektir. Çocuğun doktoru zaman içerisinde ilaç kombinasyonlarını, farklı ilaçları ve dozları deneyebilir. Ayrıca semptomlara bağlı olmakla birlikte antidepresan ya da anti-anksiyete ilaçlarına benzer diğer ilaçlar fayda sağlayabilirler. İlaca başlandıktan sonra semptomlarda iyileşme olması birkaç haftayı bulabilir.

İkinci Kuşak Antipsikotikler

İkinci kuşak antipsikotiklerin birinci nesil antipsikotiklere göre daha az yan etkileri vardır. Bu nedenle daha yeni olan ikinci nesil ilaçlar tercih edilir. Ancak bu ilaçlar kilo alımına, yüksek kan şekerine, yüksek kolesterole ve kalp hastalığına neden olabilirler.

Birinci Kuşak Antipsikotikler

Birinci nesil ilaçlar sanrı ve halüsinasyon kontrolünde ikinci nesil kadar etkili olan ilaçlardır. Yan etki bakımından ikinci kuşak antipsikotiklere benzer şekilde yan etkilere sahiptirler. Bunlara ek olarak daha sık ve potansiyel olarak ciddi nörolojik yan etkileri de olabilir. Bu etkiler; nüksedebilen veya etmeyen hareket bozukluğu (geç diskinezi) geliştirme olasılığını içerebilir.

Birinci kuşak antipsikotiklerde artan ciddi yan etki faktörü vardır. O nedenle diğer seçenekler başarılı şekilde denenirler ve ilk başta birinci kuşak antipsikotikler kullanılmazlar.

İlaç Yan Etkileri ve Riskleri

Antipsikotik ilaçların hepsinde yan etki durumu ve olası sağlık riski vardır. Bazılarıysa yaşamı tehdit edebilirler. Çocuklarda ve gençlerde görülebilen yan etkiler yetişkin kişilerde görülenlerle aynı olmayabilirler. Hatta kimi zaman çocuklarda ve gençlerde daha ciddi yan etkiler ortaya çıkabilir. Ayrıca çocuklar özellikle de çok küçük olan çocuklar ilaçla ilgili yan etkileri anlamayabilirler. İlaçla yan etki arasında bağ kuramayabilirler.

Çocuğun doktoruyla olası yan etkiler hakkında konuşulmalı, yan etkilerin nasıl yönetileceği hakkında bilgi edinilmelidir. Ebeveynler çocukla ilgili oluşabilecek problemlere karşı dikkatli olmalıdırlar. Yan etkilerle karşılaştıklarında en kısa sürede doktora bildirmelidirler. Çocuğun doktoru ilacı değiştirebilir, mevcut ilaçta doz ayarlaması yapabilir ya da yan etkileri sınırlayabilir. 

Bunların yanı sıra antipsikotik ilaçlar diğer maddelerle tehlikeli etkileşime girebilirler. Bu nedenle çocuğun doktoruna; çocuğun kullandığı tüm vitaminlerin, minerallerin, bitkisel takviyelerin ve ilaçların bilgileri verilmelidir. Ayrıca çocuğun doktoru reçetesiz satılan ürünlerle ilgili de bilgilendirilmelidir.

Psikoterapi

İlaç tedavisine ek olarak psikoterapiden de faydalanılabilir. Psikoterapi, konuşma terapisi olarak da bilinir ve semptomların yönetilmesinde, çocuğun ve ebeveynlerin sorunlarla başa çıkmasında yardımcı olabilir. Psikoterapi şunları içerebilir:

  • Bireysel Terapi

Zihinsel sağlık uzmanı ile bilişsel davranışçı terapi gibi psikoterapi çocuğun sahip olduğu stresle başa çıkabilmesinde yardımcı olur. Günlük yaşam zorluklarıyla daha kolay başa çıkılabilir ve şizofreniden kaynaklanan stres daha iyi yönetilebilir. Terapiyle semptomlar azaltılabilir, çocuğun arkadaş edinmesi ve okulda başarılı olması desteklenebilir. Bu nedenle şizofreniyle ilgili bilgi edinilmelidir. Bilgi edinilerek çocuğun durumu daha iyi anlanabilir, semptomlarla daha kontrollü biçimde başa çıkılabilir ve tedavi planına bağlı kalınabilir.

  • Aile Terapisi

Ailelere destek ve eğitim sağlayan terapilerden hem çocuk hem de diğer aile üyeleri yararlanır. Aile üyeleri, çocukluk şizofrenisini daha iyi anlarlarsa çocuklarına daha çok yardımcı olabilirler. Aile terapisi; aile iletişiminin geliştirilmesinde, çatışmaları çözümlemede ve çocuğun durumundan kaynaklı stresle başa çıkmada da oldukça etkilidir.

Yaşam Becerileri Eğitimi 

Yaşam becerileri eğitimi, çocuğun yaşına uygun düzeyde işlev görmesine destek olur. Beceri eğitimleri aşağıdakilerden oluşabilir:

  • Sosyal ve Akademik Beceri Eğitimi

Çocukluk şizofrenisi tedavisinde önemli bir eğitimdir. Çünkü şizofreni hastaları çoğunlukla ilişkilerinde ve okullarında sorun yaşarlar. Bunun yanı sıra banyo yapmak ya da giyinmek gibi günlük işleri yerine getirmede de zorlanabilirler.

  • Mesleki Rehabilitasyon ve İstihdam

Şizofreni hastalarının iş için hazırlanmalarında, iş bulmalarında ve iş devamlılığını sağlamalarında yardımcı olur.

Hastaneye Yatırma

Kriz dönemlerinde ya da semptomların şiddetlendiği zamanlarda hastaneye yatış gerekebilir. Hastaneye yatış; çocuğun güvenliğinin sağlanabilmesi, doğru beslenebilmesi, uyku ve hijyen konularında doğru yol izlenebilmesi için önemlidir. Kimi zaman semptomların hızlı şekilde kontrol edilebilmesinin en iyi ve güvenli yolu hastane ortamından geçer.

Hastaneye yatış ya da yatılı bakım için seçenekler kısıtlı olabilir. Fakat hastanedeki bakım düzeylerine geçilmeden önce şiddetli semptomların giderilmesi hedeflenir.

  • Semptomlar ilk ne zaman başladılar?
  • Semptomlar ara sıra mı ortaya çıkıyorlar? Hep varlar mı?
  • Semptomlar ne kadar şiddetli?
  • Semptomları daha iyi ya da daha kötü hale getiren herhangi bir durum gözlemlediniz mi?
  • Semptomlar çocuğunuzun günlük yaşamını nasıl etkiliyorlar?
  • Herhangi bir akrabanıza şizofreni ya da başka bir akıl hastalığı teşhisi konuldu mu?
  • Çocuğunuzun yaşamış olduğu fiziksel ya da duygusal bir travma var mı?
  • Semptomlar ailedeki ya da sosyal ortamdaki büyük değişikliklerle ve stres faktörleriyle ilişkili gibi görünüyorlar mı?
  • Baş ağrısı, mide bulantısı, titreme ya da ateş gibi diğer tıbbi semptomlar, şizofreniyle ilgili semptomlar başladığı zaman mı ortaya çıktılar?
  • Çocuğunuzun kullandığı ilaçlar nelerdir? İlaç dışında vitamin, takviye ya da şifalı bitkiler kullanıyor mu?

İlgili Makaleler

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Göz Atın
Kapalı
Başa dön tuşu