Anne Sütünün Önemi ve 0-1 Yaş Bebek Beslenmesi

Anne Sütünün Önemi ve 0-1 Yaş Bebek Beslenmesi

Günümüzde anne sütünün bebek beslenmesinde ne kadar önemli olduğu bilinmektedir. Bu yüzden yeni doğan bebekler  mümkün olduğunca anne sütüyle beslenmelidir. İbn-i Sina’nın da dediği gibi; ‘’ anne sütü daha anne karnındayken onu besleyen kana en çok benzeyen besindir.’’

Anne Sütüne Ne Zaman Başlanmalı?

Beslenmeyi yeni doğan döneminde kabaca doğal beslenme ( anne sütü) ve doğal olmayan beslenme (formül mamalar) olarak sınıflandırabiliriz. Doğumdan sonraki ilk 1 saat içerisinde anne sütü başlanmalı ve ilk 6 ay kilo alımı yeterli olmak şartıyla sadece anne sütü ile beslenmeye devam edilmelidir.

Anne Sütü Neden Önemlidir?

Öncelikle ek bir maliyet gerektirmez. Pratiktir ve bir artık bırakmaz yani çevre dostudur. Ayrıca emziren annenin de sağlığını korur. Anne sütü, bebeğin gereksinimleri ve henüz yeteri kadar gelişmemiş olan sindirim sistemi için en uygun gıdadır. Anne sütünün başta enfeksiyonlar olmak üzere ileri yaşlarda görülebilecek olan obezite, diyabet , kroner kalp hastalığı, astım, alerji, bazı kanser türleri gibi birçok hastalığı önlediğini destekleyen çalışmalar mevcuttur. ayrıca hormonlar, büyüme faktörleri, sindirime yardımcı enzimler içerir. Anne sütü ile beslenen bebeklerin beyin gelişiminin, çene ve diş gelişiminin daha iyi olduğunu söyleyen çalışmalar da bulunmaktadır.

Anne Sütünün Yeterli Olmadığı Durumlarda Ne Yapılır?

Anne sütünün yeterli olmadığı  durumlarda mamalar kullanılabilir. Bu mamalar, enerjisi anne sütüne yaklaştırılmış, whey/kazein oranı 60/40 olan protein ve mineral içeriği azaltılmış dolayısıyla böbrek solüt yükü düşük olan mamalardır. Karbonhidrat içeriği daha çok laktozdur. Mamalardan bahsetmişken birçoğumuzun da bildiği gibi bazı özel durumlarda kullanılabilecek mamaları da kısaca hatırlatmak istiyorum. Akut ve kronik ishal durumları, laktoz intoleransı, inek sütü protein alerjisi, metabolik hastalıklar gibi özel durumlarda ise soya bazlı ya da laktozsuz kutusunda ‘LF’ yazan mamalar tercih edilmelidir. Yine gaz yakınması ön planda ise kutusunda ‘AC’ ya da ‘antikolik’ yazan mamalar tercih edilmelidir. Kabızlık durumlarında ise kabızlığı önleyen nutrikonfor ya da konformil gibi mamalar tercih edilebilir. İlgili Link: Doğum Sonrası Öneriler

Bebeklere En Geç 6 Aylıkken Ek Gıdalara Başlamak Gerekir

 Çünkü bu dönemde bebeğin artmış enerji gereksinimini anne sütü tek başına karşılayamaz, hem de bebeğin demir ve çinko depoları tükenmiştir. Ayrıca farklı tat ve kıvamlar hem bebeğin çiğneme becerisini arttırır hem de ağız ve dil koordinasyonunu geliştirir. Bunun dışında ek besinlere 7. Aydan sonra başlanması besinlerin reddilmesine, erken verilen ek gıdalar ise bebeğin anne sütünden tam yararlanamamasına neden olabilir. Bunların da dışında böbrek fonksiyonları tam gelişmemiş olduğundan renal solüt yükü arttırır, sindirim enzimleri yetersizdir, dolayısıyla buna bağlı sindirim yakınmaları ortaya çıkabilir ve başta zatüre, gastroenterit ve alerjiler olmak üzere bir takım hastalıklarda artışa neden olabilir. Erken verilen katı besinlerin bebeğin boğulmasına neden olabileceği unutulmamalıdır. Çiğneme becerisi ve baş kontrolü de 4. Aydan sonra istenilen düzeye ulaştığından ek gıdalara başlanması için en uygun zaman 4-6 aylık dönemdir.

Bebeğimizi Beslerken Nelere Dikkat Edelim?

Anne, bebeği oturur pozisyonda beslemeli, farklı besinlere en az 3 gün, tercihen 7 gün ara ile geçilmelidir. İlk kez verilen yiyeceklerin alerji yapıp yapmadığı kontrol edilmeli, besinler taze pişmiş ve temiz olmalıdır. Beslerken acele edilmemeli, yemeği bırakınca beklenmeli ve sonra tekrar az miktarda bebeğe önerilmelidir. Yemek yedirirken su verilmemeli ve çocuk için uygun, renkli tabak, kaşık, bardak kullanılmalıdır. Yemek için en fazla yarım saat ayırılmalı, bebek yemiyorsa zorlanmamalıdır.

Kendi yemesine izin verilmeli, izlenmeli, yardım edilmeli ve cesaretlendirilmelidir. Uykuluyken beslenmeye çalışılmamalıdır. Yemek zamanları aynı zamanda eğitim zamanı olarak kullanılabilir ( renkler, isimler, vb.) böylelikle bebek için daha eğlenceli hale getirilebilir. Katı besinler verilmeye başlandığında bebek diliyle itebilir. Bebeğin hoşlanmadığı yiyecek 2-3 hafta ara ile tekrar denenmelidir. Bisküvi gibi tatlı gıdalar, kepekli ekmek gibi liften zengin besinler ilk 12 ayda verilmemelidir. Pişirilmiş gıda saklanmamalı, taze yedirilmeli, mümkün değilse sadece diğer öğüne kadar 10 derecenin altında saklanmalıdır.

Ek Gıdalara Nasıl Başlayalım?

4 ile 6 aylar arası ek gıdalara başlarken yoğurt, meyve suyu ve meyve püresi ( elma, şeftali, turunçgiller alerjen özelliği düşük, c vitamini yüksek), pekmez ve sebze çorbaları ilk tercihler olmalıdır. Yumurta sarısı ¼ oranında başlanır ve 8-10 günde tam yumurta sarısına geçilir. Sonrasında haftada 2-3 kez verilebilir. Bakla nadir de olsa favizme neden olduğunda önerilmez. Patlıcan ise vitamin değeri düşük olduğundan tercih edilmez. Pankreatik amilazın yeterli salgılandığı aylar 7-9. aylardır. Bu dönemde tahıllara başlanabilir. Yine 7. Aydan itibaren pirinç, pirinç unui bisküvi ( şekerli gıdaya alışmasın diye bisküvi tercih edilmemeli), mercimek, acısız tarhana, yayla çorbaları 1 yemek kaşığı kıyma ilaveli olarak ve daha yoğun kıvamda hazırlanmalıdır. Yine 7. Aydan itibaren tavuk, balık, kırmızı et ezilerek verilebilir. Haftada 1-2 köfte büyüklüğünde karaciğer püre verilebilir. Sekizinci aydan itibaren yumurta beyazı, pastörize peynir, kuru baklagil ezmeleri ( dış zarları ayıklanmış olmalı) verilebilir. Çocuk 9 aylıkken aile sofrasına oturtulmalı ve kendi yemesine izin verilmelidir. Bu aylarda çocuk, köfteyi ve diğer birçok yiyeceği ısırarak yiyebilir. Dolmalar, kıymalı sebzeler ve diğer ev yemeklerini takiben 12. Aydan sonra erişkin yemeklerinin hepsini yiyebilir.