Amiloidoz Nedir

Amiloidoz, amiloid isimli anormal bir proteinin organlarda birikmesiyle ortaya çıkar. Bu birikme, organların normal işlevlerine müdahale eder. Amiloidoz, nadir görülen bir hastalıktır.

Amiloid normalde vücutta bulunan bir protein değildir. Fakat birkaç farklı protein türünden oluşabilir. Bu proteinden etkilenebilecek organlar arasında kalp, böbrekler, karaciğer, dalak, sinir sistemi ve sindirim sistemi yer alır.

Bazı Amiloidoz türleri, diğer hastalıklarla beraber ortaya çıkar. Bu tür Amiloidoz sorunu, altta yatan hastalık tedavi edildiğinde düzelebilir. Bazı Amiloidoz türleri ise hayatı tehdit eden organ yetmezliği sorununa neden olabilir.

Tedaviler, kanserle savaşmada kullanılana benzer şekilde kemoterapi içerebilir. Doktorlar amiloid üretimini azaltmak ve semptomları kontrol altına almak için birtakım ilaçlar önerebilirler. Bazı kişiler organ ya da kök hücre nakillerinden faydalanabilirler.

İlgili Link: Amenore Menstrüasyonun (Regl Döneminin) Olmaması Nedenleri

Amiloidoz Belirtileri

Durum ilerleyene dek Amiloidoz belirtileri ve semptomları ortaya çıkmayabilir. Belirti ve semptomların ortaya çıkmaları ve belirgin şekilde olmaları, hangi organların etkilendiğiyle alakalıdır.

Ortaya çıkabilecek ve belirti ve semptomlar aşağıdakilerdir:

• Ayak bileklerinin ve bacakların şişmesi
• Şiddetli yorgunluk ve halsizlik
• Minimum eforla nefes darlığı yaşanması
• Nefes darlığından kaynaklı yatakta düz duramamak
• El ya da ayaklarda uyuşma, karıncalanma ya da ağrı durumu, özellikle bilekteki ağrı (karpal tünel sendromu)
• İshal, muhtemelen kanlı ishal ya da kabızlık
• İstemsiz şekilde kilo kaybı (4,5 kilodan daha fazla kayıp)
• Bazen kenarı dalgalı görünen şişmiş dil
• Kalınlaşma ya da kolay morarma gibi cilt değişiklikleri ve göz çevresinde oluşan mor benzeri lekeler
• Düzensiz kalp atışı
• Yutma güçlüğü

İlgili Link: Alkol İntoleransı Nedenleri

Ne Zaman Doktora Görünmelidir?

Amiloidoz ile ilişkili olabilecek belirti ve semptomlardan herhangi birini sürekli olarak yaşayan kişiler doktorlarına danışmalıdırlar.

Amiloidoz Tedavi

Amiloidozun tedavisi yoktur. Ancak bazı tedaviler belirti ve semptomların yönetilmesine yardımcı olabilirler ve amiloid proteinin daha fazla üretilmesini sınırlayabilirler. Eğer Amiloidoz’u romatoid ya da tüberküloz benzeri başka bir durum tetiklediyse o zaman altta yatan durum tedavi edilebilir.

İlaçlar

• Kemoterapi

Kanser türlerinin bazılarında tedavi amaçlı kullanılan kemoterapi ilaçlarının çoğu, amiloid oluşumuna sebep olan proteini üreten anormal hücreler için de kullanılabilirler. Bu hücrelerin büyümelerinin durdurulması amaçlanır. AL amiloidozunda kullanılabilir. 

• Kalp İlaçları

Eğer hastalıktan dolayı kalp etkilenirse, doktor tarafından kalp atış hızının kontrol edilebilmesi için pıhtı önleyici ve ilaç riskini azaltıcı kan inceltici önerilebilir. Bunun yanında kişilerin tuz alımlarını sınırlandırmaları gerekebilir. Kalp ve böbreklerdeki yükün hafifletilebilmesi için de farklı ilaçlar kullanılabilir.

• Hedefli Tedaviler

Bazı Amiloidoz tiplerinde amiloid oluşturan hatalı gen komutlarına ilaçlarla müdahale edilebilir. Bu ilaçlar patisiran (Onpattro) ve inotersen (Tegsedi) gibi ilaçlardır. Tafamidis (Vyndamax, Vyndaqel) ve diflunisal gibi diğer ilaçlar, kan dolaşımındaki protein parçalarını stabilize etmede etkilidirler. Bu sayede parçaların amiloid birikintilerine dönüşmesinin önüne geçilebilir.

Cerrahi ve Diğer Prosedürler

• Otolog Kan Kök Hücre Nakli

Bu prosedürle kişinin kendi kök hücreleri damar yoluyla kanından toplanır ve yüksek dozda kemoterapi esnasında kısa süreli saklanır. Daha sonrasında damar yoluyla kök hücreler geri verilir. Hastalığı ilerlemeyen ve kalbin büyük ölçüde etkilenmediği kişiler için en uygun tedavidir.

• Diyaliz

Eğer Amiloidoz böbreklere zarar verdiyse, diyalize başlanması gerekebilir. Uygulamada kandaki tuzları, atıkları ve sıvıyı düzenli şekilde filtrelemeye yarayan makineden yararlanılır.

• Organ Nakli

Eğer Amiloidoz organlara ciddi şekilde zarar verdiyse doktorlar kalp ya da böbrekler için organ nakli ameliyatını önerebilirler. Ayrıca bazı amiloid türleri karaciğerde oluşur. Karaciğer nakli bu oluşumu durdurabilir.

İlgili Link: Anksiyete (Kaygı Bozukluğu) Nedir?

Doktor Randevusu İçin Hazırlık

Kişiler kan hastalıkları konusunda uzman olan bir doktora yani hematoloğa sevk edilebilirler.

Ne Yapılabilir?

• Kişiler randevu almalarına sebep olan belirtilerin haricinde alakalı olmadığını düşündükleri belirtileri de not almalıdırlar.
• Tüm ilaçların, vitaminlerin ve takviyelerin isimleri ve dozları listelenmelidir.
• Diğer akla gelen konular da dahil olmak üzere önemli tüm tıbbi bilgiler not edilmelidir.
• Yaşamda stres faktörleri ya da son dönemde meydana gelen değişiklikler dahil olmak üzere önemli kişisel bilgiler yazılmalıdır.
• Doktora sorulması planlanan sorular yazılmalıdır.
• Bir akrabadan ya da arkadaştan randevuya gelmesi istenebilir. Bu sayede doktorun söyledikleri bilgilerin hiçbiri unutulmaz.

Doktora Sorulabilecek Sorular

• Belirtilerin en olası nedeni nedir?
• Bende Amiloidozun hangi türü var?
• Hangi organlarım bu durumdan etkilenir?
• Hastalığım hangi aşamada?
• Ne tür testlere ihtiyacım olacak?
• Ne tür tedavilere ihtiyacım olacak?
• Uzun süreli komplikasyon riski altında mıyım?
• Tedavilerin yan etkileri var mı? Ne tür yan etkilerle karşılaşabilirim?
• Herhangi bir diyet yapmama gerek var mı? Aktivite kısıtlaması gerekli mi?
• Başka sağlık sorunlarım da var. Hepsini en iyi şekilde nasıl yönetebilirim?

Doktora sorulması planlanan bu sorular dışında randevu esnasında istenilen başka sorular da sorulabilir.

Doktordan Ne Beklenir?

Doktorlar kişilere bir dizi soru sorarlar. Sorulara cevap verebilmek için hazırlık yapmak randevuda zaman kazandırmaktadır. Bu sayede üzerinde daha çok durulmak istenilen konulara zaman kalabilir. Doktorlar aşağıdaki soruları sorabilirler:

• İlk belirtiler ne zaman ortaya çıktı? Belirtiler ne kadar ciddi durumdalar, sürekli mi yoksa ara sıra mı oluyorlar?
• Semptomlara daha iyi ya da tam tersi daha kötü gelen durumlar var mı?
• İştahınız nasıl? Kısa süre öncesinde istem dışı kilo verdiniz mi?
• Hiç bacak şişmesi yaşadınız mı?
• Nefes darlığı yaşıyor musunuz?
• Sık sık yoruluyor musunuz?
• Vücudunuzda kolay şekilde morarmalar oluyor mu?
• Ailede herhangi bir kişiye Amiloidoz teşhisi kondu mu?

Web sitemizde yayınlanan merhem, krem, sabun, jel ürünlerini kullanırken alerjik reaksiyon göstermemek için doktorunuzun yönlendirmesini dikkate alın. Unutmayın ki ilaç kullanımı ancak doktor reçetesi ile yapılmalıdır. Sitemizde bu alanda gördüğünüz tüm yazılar bilgilendirme amaçlıdır. Bu tarz ürünleri kullanmak sizin kendi sorumluluğunuzdadır, kullanım sonucunda oluşabilecek herhangi bir sağlık sorununda kadincigisi.com sorumluluk kabul etmemektedir.