Feragatname, haklarınızdan gönüllü olarak vazgeçmek, devretmek ve geri almak ne anlama gelir? Ancak en sık sorulan sorular feragat nedir, devam eden davadan nasıl vazgeçilir, mirastan nasıl vazgeçilir veya kanunda nasıl vazgeçilir. Muafiyetler birçok alanı kapsar ve her biri için süreç farklıdır.
Davadan Feragat etmek
Davayı sona erdirme işlemlerinden biri olan davadan feragat, davacının haklarından kısmen veya tamamen vazgeçilmesidir. Asliye Hukuk Mahkemeleri’ne göre, bir feragatin geçerli ve kabul edilebilir olması için, her iki tarafın da haklarını istedikleri gibi kullanma hakkına sahip olduğu bir durumun olması gerekir. Davacı, diğer tarafın haklarına bakılmaksızın bir talepte bulunursa, feragat hükümsüzdür. Örneğin davacı, davalıdan belli bir miktar para talep edemez ve davayı düşürdüğünü iddia edemez.
Feragatnamenin ne olduğu ve ne zaman kabul edileceği konusunda, bunun dava bitmeden yapılan bir işlem olduğu unutulmamalıdır. Başvurunun tamamlanması halinde herhangi bir feragat ve kabul prosedürü uygulanmaz. Feragat kabul edilirse hukuki sonuçlar doğurur. Ayrıca davacı mahkemeye başvurarak veya duruşma sırasında sözlü olarak feragat talebinde bulunabilir.
Kanunda Serbest Bırakma ve Vazgeçme
Kanunda feragat, kişinin haklarından dilediği zaman vazgeçmesi, salıverme ise beraat ve arınma anlamında kullanılır. Ancak mirasçı veya lehdar, alacağının tamamından veya bir kısmından vazgeçerse, bu da ibranın bir parçasıdır. Diferansiyel sürüm olarak, herhangi bir sözleşme koşulu yoktur. Diğer bir deyişle, ibra ve feragat hem hukuki yenilikler getirir hem de borcu sona erdirir.
Mirastan feragat
Hukuk sistemimizde mirasçı sıfatına sahip kişiler mirasçının ölümü ile mirasçı sıfatını kazanırlar. Buna göre, miras kalan malın mülkiyeti ölüm halinde doğar. Mirastan vazgeçme veya halk arasında bilindiği gibi mirastan vazgeçme, mirasçı ile mirasçı arasında yapılan bir sözleşme ile yapılır. Miras hakkı, mirasçının ölümü ile doğduğundan, mirastan vazgeçme sözleşmesinin yapıldığı tarihte kanuni bir miras hakkı yoktur. Ancak, usul ve esaslara göre düzenlenen mirastan feragat sözleşmesi, feragat sözleşmesinin hükümsüzlüğüne ilişkin sebeplerden birinin bulunmaması halinde tüm sonuçlarını doğurur. Mirastan vazgeçme, mirasçı ile mirasçı arasında, mirasçının sağlığı esas alınarak yapılması gereken bir sözleşme olduğundan, mirasçının tek taraflı olarak mirasçısı yapılamaz.
Mirastan Vazgeçme İle Mirasın Reddi Arasındaki Fark Nedir?
Mirastan feragat, mirasın reddi ile karıştırılmamalıdır. Miras almayı reddetme, kişinin ölümünden sonra tek taraflı olarak yapılabilirken; Mirastan feragat, mirasçıların sağlığı ve katılımları için bir mirasçı ile bir veya birkaç mirasçısı arasında yazılı olarak yapılan ikili bir sözleşmedir. Miras reddinde, mirasçının altsoyları reddetmeden etkilenmez ve mirasçı sıfatını kazanır. Ancak mirastan feragat sözleşmesi yapılması halinde, mirastan feragat sözleşmesinin bedelsiz mirastan feragat sözleşmesi veya sözleşme şeklinde yapılmasına bağlı olarak mirasçının altsoyları bu sözleşmeden etkilenebilir.
Mirastan Feragat Sözleşmesi Yapılırken Nelere Dikkat Edilmelidir?
Miras Feragat Sözleşmesi için yapılan hata kardeşler arasında akdedilmek istenmesi ya da miras bırakan kişinin ölmesinden sonra gerçekleştirilmeye çalışılmasıdır. Yani mirasın reddi ile karıştırılmasıdır. Mirastan vazgeçme, miras hukukunu içeren bir sözleşme olduğu için resmi vasiyet şartlarına tabidir. Bu nedenle noterde resmi vasiyetname şeklinde yapılması gerekir.
Mirastan vazgeçme anlaşması yaparken dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta da bu anlaşmanın ivazlı (karşılıklı) veya ivazsız (karşılıksız) olup olmadığına karar vermek olacaktır. Çünkü bu iki davanın farklı hukuki sonuçları vardır. Ayrıca mirasın tamamından olduğu gibi bir kısmından da vazgeçmek mümkündür.
İvazlı (karşılıklı) Mirastan Feragat Sözleşmesi
Mirastan feragat sözleşmesinin belli bir menfaat karşılığında gerçekleşmiş olması durumunda ivazlı mirastan feragat sözleşmesi konusu olur. Mirastan feragat sözleşmesinin ivazlı olması haline mirasçılar için sonuç doğuracağından kabul edilmesi gerekir. İvazlı miras sözleşmesinde, mirasçının miras hakkından feragat etmesinin karşılığı olarak menfaat elde etmesinden dolayı, mirasçının miras hakkı alt soyuna geçmez.
Ancak, mütevazı bir haleften feragat sözleşmesi yapılması durumunda, sözleşmede aksi öngörüldüğü takdirde, feragat edenin soyundan gelenlerin halefiyeti devam edebilir. Burada dikkat edilmesi gereken husus, böyle bir durumda diğer mirasçıların TMK 565/2 maddesine tabi olmalarıdır. Yönetmelik gereği iptal davası açabilirler. Zira Türk Medeni Kanunumuzun 565. maddesinin ikinci fıkrasına göre, ölümden önce bir mirasın tasfiyesi için elde edilen menfaat, vasiyetteki tasarrufların yanı sıra eleştiriye tabidir. Bu durumda feragat eden mirasçının eşi, feragat eden mirasçının mirasçısı olmadığı için bir şey kazanmaz.
İvazsız (Karşılıksız) Mirastan Feragat Sözleşmesi
Karşılıksız bir unvan ile mirastan vazgeçme sözleşmesi yapılması halinde, mirasçının mirasçısı mirasçıdan önce vefat etmiş gibi miras hakkı devam eder. Başka bir deyişle, feragat edenin mirası onun soyundan gelenlere geçer.
